جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایان نامه حاضر با محور قرار دادن موفقیت‌ حضرت ابراهیم و حضرت موسی (علیهما السلام)‌ در تمامی ابتلائات، به دنبال بررسی‌ تفاوت نحوه‌ مواجهه ایشان با ابتلائات الهی‌ در قرآن و آثار مترتب بر آن می‌‌باشد. بدین منظور تحقیق حاضر شامل مقدمه و پتج فصل است که در فصل اول دورنمایی‌ از موضوع تحقیق، تحت عنوان کلیات با تبیین مواردی چون اهداف تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق، فرضیات و روش تحقیق، و در نهایت مفهوم‌‌شناسی‌ آغاز می‌‌شود.در فصل دوم که به لحاظ نظری‌، مقدمه‌ای برای بحث اصلی تحقیق با موضوعیت ابزارهای‌ ابتلا شامل «مال، فرزند، انتخاب انبیایی‌ از جنس مردم، تفاوت و اختلاف میان انسان‌ها، شرکت در جهاد، دشواری‌ها و سختی‌ها در راه دین» و فلسفه آن از منظر قرآن شامل «بروز شخصیت حقیقی افراد، تربیت و تکامل انسان و رسیدن به مراتب عالی، بازشناسی مومن از منافق، پاکیزگی جسم و روح و تصفیه قلوب، معیاری برای ثواب و عقاب، تشخیص عمل نیکوتر، ظهور افعال، مقیاس ‏داوری، توبه و بازگشت به سوی حق، افزایش ایمان و پیدایش یقین، افزایش روحیه صبر» بیان می‌‌شود.در فصل سوم، به جهت لزوم آشنایی کامل با ابتلائات حضرت ابراهیم (علیه السلام) شامل «ایستادگى در برابر انبوه عظیم مشرکان به تنهایى و تحمل تهدیدها، مبارزه با بت‌پرستی‌ و افتادن در آتش، هجرت از زادگاه به سرزمینی‌ دور برای‌ پیگیری‌ مسئولیت رسالت، جدایی‌ از زن و فرزند و اسکان آنان در بیابان بى‌آب و علف مکّه و قیام به فرمان خداوند و اقدام به قربانى کردن فرزند» و ابتلائات حضرت موسی‌ (علیه السلام) شامل«رشد در خانه فرعون، قتل قِبطی، دوره شبانی، دشمنى‌ها و پیمان‌شکنى‌هاى پیوسته فرعونیان با وی‌ در دوره رسالتش و تهدید او، هجرت به سرزمینى دور براى پیگیرى مسئولیت رسالت، گرفتار شدن در میان قومى سرکش، خودخواه و بهانه‌جو و زیادتخواه، و انحراف قوم» تمامی موارد مذکور با توجه به آنچه که در قرآن بدان اشاره گردیده است تبیین می‌‌شود.در فصل چهارم، و در گام آخر برای رسیدن به هدف اصلی تحقیق پنچ بخش ارائه می‌شود؛ در بخش اول، به راهکارهای حضرت ابراهیم (علیه السلام) در مواجهه با ابتلائات الهی شامل «بهره‌گیری‌ از راه‌کارهای‌ صبر، تقوا، تسلیم و فرمانبرداری‌، بهره‌مندی از نیروی ایمان و الطاف الهی و استفاده از شیوه‌های‌ درست و منطقی‌ در دعوت از جمله؛ بیان شجاعانه عقاید توحیدى، بهره‌گیری‌ از دعا، بهره‌گیری از جدال نیکو در مناظره و مجادله، رحمت و شفقت به مخاطبان، تربیت و تعیین نقیبان و کادر اصلی دعوت» و در بخش دوم به راهکارهای حضرت موسی (علیه السلام) با ابتلائات الهی شامل «همان راهکارهای‌ حضرت ابراهیم به همراه برخی‌ راهکارهای‌ اختصاصی‌ از جمله بهره‌گیری‌ از تعلیم در محضر استاد و یاری‌ گرفتن از مشاور» و در بخش سوم به مشترکات این راهکارها از جمله «صبر، اطاعت و تسلیم، تقوا و خویشتن‌‌داری، استمداد از نیروی ایمان و الطاف الهی، بهره‌گیری‌ از هجرت و استفاده از شیوه‌های‌ درست و منطقی‌ در دعوت و تبلیغ به دین الهی» و در بخش چهارم به مختصات راهکارها حاوی‌ «برگزاری ضیافت و مهمان‌نوازی، تأسیس و تطهیر بیت الله و مرکز عبادت و تأکید بر نماز، پیشتازى در نیکى‏ها و بهره‌گیری‌ از استاد و مشاور» اشاره می‌‌شود. و در بخش پنجم به آثار و مراتب بدست آمده برای این دو نبی الهی در مواجهه با ابتلائات که در قرآن بر آنها تاکید شده پرداخته خواهد شد.در فصل آخر نیز علاوه بر پاسخگویی‌ به سوالات و قبول فرضیه‌های‌ طرح شده، به منظور کاربردی‌ کردن هر چه بیشتر مطالب، راهکارها و پیشنهادهایی‌ ارائه می‌‌شود.

مباحث مربوط به روح انسان یکی از مهم‌ترین مباحث حوزه‌ی انسان‌شناسی است که همواره سوالات فراوانی پیرامون آن مطرح بوده است. از جمله مباحث پیچیده این حوزه، مراتب روح انسان و ویژگی‌های آن می باشد.این تحقیق با روش تحلیلی - توصیفی به تبیین و اثبات مفهوم مراتب روح انسانی‌، آثار و ویژگی های آن از منظرآیات قرآن کریم و احادیث پرداخته است و به این نتیجه دست یافته است که روح انسان دارای مراتبی از قبیل؛ روح انسانی صرف( نفس ناطقه عام بشری)، روح ایمان، روح قدسی و روح امری( ملکوتی) می باشد و بر این اساس می توان گفت؛ اگر چه همه انسان‌ها در نعمت برخورداری از روح منفوخ و الهی یکسان هستند ولی این روح در عموم بشر صرفاً دارای آثار و حیات مادّی است درحالی‌که روح مویّد مومنان که در لسان آیات و روایات «روح الإیمان» نامیده شده است آثاری فراتر از روح مشترک بشری را موجب می‌گردد که قرآن کریم به‌ اجمال از آن با تعبیر «حیات طیّبه» یاد کرده است. همچنین از برخی دیگر از آیات و روایات بدست می‌آید که انبیاء و اولیاء الهی مرتبه‌ی والاتری از روح به نام «روح القدس» را دارا می‌باشند که آثار زیادتری نظیر انجام معجزات و علم به اقطار آسمان ها و ملکوت آنها را موجب می‌گردد، و منشأ عصمت برای صاحبان آن و زمینه‌ساز بعثت انبیاء: می‌باشد. از سوی دیگر آیات و روایات ما را با مرتبه‌ی والاتر و اعلای روح انسانی در قالب تعبیر«روح امری» آشنا می سازند که آثار و ویژگی‌های فراتر از مراتب روح ماقبل خود را دارا می باشد. این مرتبه از روح انسانی، خاصّ پیامبر اکرم 6 و ائمّه : می باشد که اعظم از ملائکه مقرّب خداوند، عامل علوم الهی آن حضرات و اشراف کامل آنان بر غیب و شهود عالم است و دارای نقش‌آفرینی برتر در عرصه‌ی هستی فراتر از مرتبه‌ی روح قدسی می‌باشد.

چکیده ندارد.

تدریس یک فرایند است و مانند هر فرایندی انسان جستجوگر در صدد شناخت آن بر می آید. این شناخت در شکل سامان مند آن به دو صورت علمی و فلسفی ممکن است. این تحقیق براساس بنیان نظری درصدد بررسی فلسفی تدریس برآمده است. با تحلیل مفهوم تدریس در زبان علمی، دو رویکرد اساسی آن یعنی رویکردهای مستقیم و غیر مستقیم تدریس از یکدیگر جدا و معنای تدریس در هر بافت و کم و کیف آن در هر یک مشخص شده است. سپس در جستجوی ریشه این افتراق برامده و به بررسی استدلالات مورد استفاده جهت اثباتیاتوجیه آنچه که انجام گرفته است میپردازد. یعنی تلاش بر آن است که با بررسی اهداف تدریس دلیل افتراق این دو رویکرد تدریس مشخص گردد.

اخلاق و تربیت اخلاقی یکی از نیازهای ضروری برای زندگی اجتماعی در جوامع بشری است. زیرا بدون اخلاق و تربیت اخلاقی انسان توانایی زندگی کردن در کنار یکدیگر را نخواهند داشت به همین دلیل حتی جوامع پیشرفته هم بدون اخلاق و تربیت اخلاقی ادامه زندگی را مشکل می‌دانند. مکاتب مختلف و جوامع مختلف بشری با توجه به نوع جهان‌بینی خود رویکرد متفاوتی به تربیت اخلاقی انسان دارد. در بین رویکردهای مختلف موجود درزمینه? تربیت اخلاقی، رویکرد دانشمندان مسلمان عقل محور مانند فارابی، خواجه طوسی و فیض، در این پژوهش موردتوجه قرار گرفت. هر یک از رویکردهای این دانشمندان به‌نوعی دارای صبغه دینی است؛ زیرا هدف نهایی آن‌ها از تربیت اخلاقی رساندن انسان به سعادت و سعادت نیز نزد آنان همان قرب الهی است. راه رسیدن به سعادت را هر سه دانشمند با اتفاق‌نظر ایجاد فضایل اخلاقی عفت، شجاعت، حکمت و عدالت می‌دانند و بر این عقیده‌اند تا در پرورش قوای نفس اعتدال ایجاد نشود امکان رسیدن به فضیلت و سعادت وجود ندارد. بنابراین برای تربیت صحیح اخلاقی توصیه می‌کنند که به حد وسط در پرورش قوا باید توجه شود، در غیر این صورت نه‌تنها فضیلت اخلاقی ایجاد نخواهد شد، بلکه رذیلت‌های اخلاقی در نهاد بشری به حد اعلی خود می‌رسند که جبران آن برای انسان سخت خواهد شد. در پایان این پژوهش کتب دین وزندگی دوره متوسطه بر اساس میزان توجه به شاخص‌ها و روش‌های تربیت اخلاقی موردنظر فارابی، خواجه طوسی و فیض کاشانی مورد تحلیل قرار گرفت.میزان اشاره به هر یک از فضایل چهارگانه(عفت،شجاعت،حکمت و عدالت) بدین شرح به دست آمد: در پایه اول به ترتیب %11.69، %13.9، %26.78، در پایه دوم %20.16، %16.88، %26.22 و درپایه سوم %18.42، %15.31، %23.17. با توجه به این که قوای شهویه و غضبیه در مراحل اول زندگی از سرعت رشد بیشتری برخوردار است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا تعدیل گردد؛ اما نتایج نشان می دهد که میزان توجه به این فضایل با رشد افراد رابطه معکوس دارد. همچنین با توجه به تحقیقات انجام شده توسط محققین در ارتباط با روندافزایش سالانه مشکلات اخلاقی در جامعه و مقایسه آن با میزان توجه به مقوله تربیت اخلاقیدر کتب دین و زندگی دوره متوسطه کهبه طور مستقیم رسالت تربیت اخلاقی را بر عهده دارد، مشخص شد که میزان سازواری مطالب درسی کتب دین وزندگی این دوره تحصیلی با شاخص‌ها و روش‌های موردنظر بسیار اندک است. به‌عبارت‌دیگر به کسب فضیلت‌های اخلاقی و روش‌های کسب آن با توجه به مراحل مختلف رشد، در پایه‌های تحصیلی این دوره توجه کافی نشده است.

چکیده:غنای آموزه های اخلاقی اسلام، ظرفیتی عظیم برای حوزه ی تربیت اخلاقی فراهم نموده است. از این نظر انتظار می رود که این حوزه از تربیت، فرایندی موفق تر از آن چه که مشهود است داشته باشد. این که آیا آسیب های اخلاق و تربیت اخلاقی، چنان که اخیرا در بین روشنفکران دینی مرسوم شده، از ناحیه ی دین و فقاهت است، یا از نقص در فهم و اجرای فرایند تربیت اخلاقی دین مبنا، تا حدی با روشن شدن این مسئله که، دین چه نقش آفرینی هایی در ساحت اخلاق دارد، مشخص می گردد. این نوشتار، در راستای پاسخ به این پرسش، به تحلیل تفکرات فیلسوفان نوصدرایی برای فهم نسبت میان دین و اخلاق، نگاشته شده است. واکاوی اندیشه های نوصدراییون در این پژوهش، نشان داد بر حسب انگیزش و هدف فعل اخلاقی، اخلاق و به تبع آن تربیت اخلاقی به مثابه پیوستاری است، که از مرحله ی انسانی شروع و به مرتبت حبی می رسد. دین در مراتب اولیه ی اخلاق به فراتررفتن از نبات و جماد و حیوان و انسان برتر شدن و در مراتب برتر اخلاق، به اخلاق متعالی و متکامل فرا می خواند. این مراتب بر اساس انگیزش اخلاقی طبقه بندی می شود. لذا تربیت اخلاقی فرایندی است که از پایین ترین سطح این پیوستار یعنی اخلاق انسانی آغاز و در نهایت به مراتب بالای آن یعنی اخلاق حبی می رسد. لذا استفاده از ظرفیت های دین موجب تعالی و تکامل اخلاق گردیده و آن را از سطح اخلاق حداقلی و از دایره ی خودی بیرون می آورد. ولی نگاه ناصحیح موجودبه رابطه ی دین و اخلاق، زیرمجموعه بودن تربیت اخلاقی نسبت به تربیت دینی را منجر شده و موجبات غفلت از تربیت اخلاقی را فراهم می کند. لذا می بایست برای تربیت اخلاقی بابی متمایز از تربیت دینی اما در حیطه ی دین باز کرد، تا هم از آسیب های موجود رهایی یابد و هم از ظرفیت های دین بی بهره نماند.تربیت اخلاقی باید به صورتی متمایز ولی استوار بر مبانی دینی صورت گیرد تا هم از ظرفیت های دین برای غنای آن استفاده شود و هم پویایی آن در ضمن گریز از ورطه ی تزلزل و نسبیت گرایی، حفظ گردد. بر اساس مراحل اخلاق، تربیت اخلاقی دین مبنا گاه پیش از تربیت دینی، گاه همراستای آن و گاهی نیز فراتر از تربیت دینی است. اهداف استنباط شده برای تربیت اخلاقی دین مبنا، با رویکرد توحید محوری عبارتند از: خداگونه شدن به عنوان هدف غایی، تکوین و تعالی شاکله ی اخلاقی نیک هدف کلی و پرورش حس مسئولیت اجتماعی؛ تقویت اراده؛ پرورش تفکر نقادانه؛ تعالی عواطف و پرورش احساسات اخلاقی؛ تعلیم اصول و ارزش های اخلاقی؛ زدودن رذائل و کسب فضائل؛ توسعه ی معرفت نسبت به خدا در جهت تعالی محبت نسبت به او؛ حرکت از رفتار به سمت ملکات به عنوان اهداف واسطی. اصولی که برای تربیت اخلاقی استنباط شد نیز، عبارتند از: خود نگاهبانی مستمر؛ هماهنگی با فطرت؛ زمینه سازی برای شکوفایی خود متعالی؛ آغاز تربیت قبل از آلوده شدن فطرت؛ تقویت روحیه ی مسئولیت پذیری در قبال جامعه ؛ توسعه ی شناخت اخلاقی؛خردورزی؛ محبت و اصل حفظ کرامت ذاتی و ارتقاء کرامت اکتسابی.

پژوهش حاضر، پس از تبیین اندیشه های فلسفی شیخ اشراق به عنوان موسس حکمت اشراق، بر اساس دیدگاههای انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی وی، به استخراج آرای تربیت اخلاقی او شامل اهداف، اصول و روشهایی در تربیت اخلاقی از میان آثار شیخ پرداخته است. این پژوهش با تاکید بر نفس انسان به عنوان جوهری ملکوتی و معرفت حضوری به عنوان معرفت حقیقی، به قرب به حق و برخی مراتب آن از جمله رضوان، وصول به نوارالانوار و سکینه تحت هدف غایی و اخلاق، خودشناسی و عبادت به عنوان هدف واسطه ای از نظر شیخ اشراق اشاره کرده است. مطابق با آثار شیخ، رسیدن به قرب الی الله با تحقق اصل تفکر که از راه مشاهده طبیعت و سیر انفسی، اصل تذکر، با روش یاد خدا و نعمتهای او یاد مرگ و معاد و عبارت آموزی، اصل تهذیب نفس با ریاضت، اعتدال با روش ضد، اصل مداومت و محافظت بر عمل با محاسبه نفس و اصل صبر با روش توکل امکان پذیر است که هر یک از موارد مذکور متناسب با سنین مختلف و میزان و نوع معرفت متربی دارای مراتب مختلف است.

چکیده ندارد.

در تحقیق حاضر محور هستی‌شناسی نظریات جامعه‌شناسی و مبانی فلسفی آن‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد. از سوی دیگر خود هستی‌شناسی طیف زیادی از مقولات را شامل می‌شود، بنابراین دو مفهوم نخستین و بنیادین جامعه‌شناسی یعنی فرد و جامعه مد نظر قرار می‌گیرند. امّا به دلیل محدویت، به بررسی در حوزه‌ی جامعه‌شناسی کنش پرداخته می‌شود، که ماکس وبر و اروینگ گافمن مورد مطالعه قرار خواهند گرفت.اکنون این کلّیت فلسفی را بر اساس دو سنت قاره‌ای و تحلیلی ارائه می‌دهیم که هر کدام فیلسوفان و نحله‌های فلسفی گوناگونی را شامل می‌شوند. در این راستا پس از بررسی مفهوم هستی‌شناسی می‌توان آن را با عنوان "نظریه‌ی هستی" معرفی نمود، زیرا وجود داشتن ابژه به این معناست که شیء دارای ویژگی‌ها و خصائصی می‌باشد که به آن دلیل "وجود داشتن" را می‌دهند. برای آن که بتوان به هستی‌شناسی دو مقوله‌ی فرد و جامعه پرداخت، بایستی ویژگی‌های آن‌ها را مشخص نمود. استدلال مرجح برای تعیین و مشخص کردن ویژگی‌ها و خصائص این مقولات استدلال گزاره‌ای است. این بحث در قالب دو رویکرد اصلی واقع‌گرای متافیزیکی و نومینالیسم پدیدار گشته است، که رویکرد مرجح در این‌جا واقع‌گرای متافیزیکی می‌باشد. در پایان هم هر دو جامعه‌شناس از لحاظ هستی‌شناسی از فلسفه تاثیر پذیرفته‌اند. گافمن در هر دو سنت قرار دارد زیرا در هستی‌شناسی اندیشه‌ی وی هم می-توان عینیت و هم می‌توان امر سوبژکتیو را یافت. امّا در هستی‌شناسی اندیشه‌ی وبر با وجود غلبه‌ی مقوله‌ی واقع‌گرایی، مشخصه‌ی غالب امر سوبژکتیو است که بر این مبنا وی در سنت قاره‌ای قرار می‌گیرد.

این تحقیق قصد دارد تعامل بین "دین" و "دولت " را منحصرا" در دو مقولهء "مشروعیت " و "اقتدار" مورد بررسی نظری قرار داده و با کنکاشی تاریخی به "طبقه‌بندی" (Typology) مشخصی از "الگوهای تعامل" دست یابد. تحقیق بر ساخت چارچوب نظری و تعریف الگوهای تعامل متمرکز است و جستجوی تاریخی خود را صرفا" به منظور تقویت و تصدیق نتایج نظری آن دنبال می‌کند. دامنهء این جستجو به "ایران اسلامی" و بررسی "مشروعیت دینی دولت " (Religious Legitimacy of State) و "اقتدار سیاسی دین" (Political Authority of Riligion) در برههء بین دو واقعهء مهم تاریخ ایران، یعنی "ورود اسلام" و وقوع "مشروطه" محدود است .